गर्मीमा कीटजन्य रोगको खतरा

गर्मी बढेसँगै डेंगु, मलेरिया (औलो) चिकनगुनिया, जापानिज इन्सेफ्लाइटिस, स्क्रब टाइपसजस्ता कीटजन्य सरुवा रोग देखा पर्न थाल्छन् । स्क्रब टाइपसबाहेक यी सबै लामखुट्टेबाट सर्ने रोग हुन् ।

नेपालमा हरेक वर्ष देखिने कीटजन्य रोगमा औलो पनि हो । यो रोग प्लाज्मोडियम परजीवीको कारणले लाग्छ । यो परजीवी बोकेको एनोफिलिज जातको पोथी लामखुट्टेले स्वस्थ मानिसलाई टोकेपछि सर्छ । स्वास्थ्य सेवा विभागका अनुसार नेपालमा सन् २०१९ मा १०६५ जना औलोका बिरामी देखा परेका थिए ।

औलो लागेमा ज्वरो आउने, मांसपेशीहरु दुख्ने, जाडो लागेर कम्पन हुने, वाकवाकी लाग्ने, थकान महसुस हुने लगायतका लक्षण देखिन्छन् ।

यस्तै गरी चिकनगुनिया पनि काठमाडौंलगायत नेपालका विभिन्न भूभागमा देखा पर्न थालेको छ । चिकनगुनिया भाइरसबाट संक्रमित लामखुट्टेले टोकेपछि मानिसमा सर्छ । हरेक वर्ष शुक्रराज ट्रपिकल अस्पतालमा चिकनगुनियाका बिरामीहरु उपचारका लागि आउने गरेका छन् । चिकनगुनिया भाइरस संक्रमित भएपछि मानिसको आँखा, मुटु र स्नायु प्रणालीमा जटिलता उत्पन्न गर्न सक्छ ।

यी खतरनाक रोगबाट बच्नका लागि घरवरिपरिका लामखुट्टेका वासस्थान नष्ट गर्नुपर्छ । लामखुट्टेको टोकाइबाट बच्न झुल प्रयोग गर्ने तथा अन्य औषधिहरुको प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

हाल लामखुट्टे भगाउनका लागि व्यक्तिगत तवरमा गुडनाइट र लामखुट्टे मार्ने हिट धेरै प्रचलनमा रहेको देखिन्छ ।

गुडनाइट इन्डोर र आउटडोर गरी दुई प्रकारको छ । इन्डोर सिस्टममा पनि विभिन्न प्रकारका छन् । केटाकेटी र परिवारका लागि सुरक्षित प्रकारका पनि छन् । विभिन्न समयावधिमा आफैँ अन–अफ हुने अटोमेटिक, इन्टेलिजेन्ट हिटर सिस्टमका छन् । यसको बाफ तथा गन्धले सबै प्रकारका रोग सार्ने लामखुट्टे भाग्ने उत्पादकको दाबी छ ।

यस्तै गरी आउटडोरमा गुडनाइट फेब्रिक रोल अन उपलब्ध छ । यो खासगरी बाहिर बस्नुपर्ने, चौरमा खेल्ने केटाकेटी, अफिसबाहिर– बाटो, चेकपोस्ट, चोकहरु, ढोकामा बस्ने गार्डहरु, खेतबारी, बगैँचामा काम गर्नेहरुका लागि निकै उपयोगी मानिएको छ । यो बोतलमा पाइन्छ र लुगामा चार थोपा जति लगायो भने यसले डेंगु, मलेरिया, इन्सेफ्लाइटिस, चिकनगुनिया फैलाउने लगायतका सबै प्रकारका लामखेट्टेलाई ८ घण्टासम्म भगाउने र यो शत्प्रतिशत प्राकृतिक तत्व (Natural Active Ingredients)ले बनेको उत्पादकको भनाइ छ ।

लामखुट्टे मार्नका लागि काला हिट नामक तरल पदार्थ स्पे्र गर्न मिल्ने बोतलमा बजारमा उपलब्ध छ । यसले साङ्ला, झिँगा पनि मार्छ र यो दराज, सोफा, ह्याङ्गरपछाडि, खाटमुनि लुकेका लामाखुट्टेहरु मार्न प्रयोग गरिन्छ ।

शरीरको नाङ्गो भागमा लगाउने मलहम पनि उपलब्ध छ तर यस्ता मलहमले कतिपयलाई छालाको एलर्जी हुने र च्यापच्याप भएको मन नपर्ने पनि हुन्छ । यस्तो अवस्थामा आउटडोरका लागि बाहिर जाँदा लगाइने कपडामा चार थोपा फेब्रिक रोल अन लगाउनु उपयोगी हुन सक्छ ।